توسط : کنترل کیفیت قیر به طور معمول در آزمایشگاههای پیشرفته انجام میشود؛ به همین دلیل نقش کلیدی برای تضمین استاندارهای قیر توسط این آزمایشگاههای کنترل استاندارد دارد. در چنین آزمایشگاههایی با استفاده از تجهیزات پیشرفته، خواص شیمیایی و فیزیکی قیر را مورد بررسی قرار میدهند و کیفیت آن را با استاندارهای کنترل کیفیت قیر تطبیق میدهند.
از مهمترین هدفهای این مراکز میتوان به کنترل کیفیت مواد به کار رفته و کیفیت نهایی محصول اشاره کرد. در ادامه، انواع قیر و آزمایشهایی را که بر روی آن انجام میدهند، مورد بررسی قرار میدهیم؛ پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
حس کنجکاویت رو بیدار کن! شاری مگ پر از سوژههایی هست که ذهن رو قلقلک میدن و نمیذاره بیتفاوت رد شی. یه نگاهی به مطالب دیگه ما بنداز!
آزمایشگاه های کنترل کیفیت قیر
آزمایشهای متنوعی برای بررسی کیفیت و ویژگیهای قیر بر روی آن انجام میشود. آزمایشهایی نظیر: نقطه نرمی، حساسیت دمایی، نفوذپذیری و ویسکوزیته از جمله مهمترین آنها هستند. انجام این آزمایشها برای سنجیدن عملکرد و کنترل کیفیت قیر در شرایط و موقعیتهای مختلف محیطی صورت میگیرد.
علاوه بر این موارد، تستهایی برای سنجش میزان مقاومت مانند: سخت شدگی در برابر هوا و حرارت، میزان حلالیت و نقطه اشتغال نیز جهت ایمنی و بررسی ماندگاری قیر انجام میشود.
انواع آزمایشهای قیر
گواهینامههای استانداردی مانند 17025 ISO و داشتن آنها یکی از عوامل نشاندهنده دقت بالای آزمایشگاه های کنترل کیفیت قیر در انجام دادن آزمونها و ارائه نتیجههای معتبر است. بهبود بخشیدن عملکرد قیر در پروژههای داخلی و صادراتی، بالا بردن دوام زیرساختهای شهرسازی و آسفالت و… از مزیتهای کنترل کیفیت قیر به شمار میآیند.
| نام آزمایش | هدف آزمایش | توضیحات |
| آزمایش درجه نفوذ قیر | اندازهگیری میزان سختی قیر از روی نفوذپذیری آن | در این آزمایش میزان سختی قیر معین میشود. ابتدا سوزنی استاندارد با مقدار بار مشخصی به مدت 5 ثانیه و دمای 25 درجه سانتی گراد در قیر فرو می رود.
مقدار نفوذ را برحسب دهم میلیمتر اندازهگیری میکنند که این میزان هرچه کمتر باشد، قیر سختتر میشود. اهمیت این ویژگی در انتخاب کردن قیر مناسب با شرایط و کاربردهای متنوع آسفالت است. |
| آزمایش ویسکوزیته (گرانروی) قیر | انتخاب قیر با ویسکوزیته مناسب جهت ساخت آسفالت | آزمایش ویسکوزیته، میزان مقاومت قیر در مقابل جریان گرفتن را نشان میدهد. قیرهایی که ویسکوزیته بالا دارند، در دمای بالا روانتر و رفتار جامدتری دارند.
در این آزمایش به وسیله دستگاه ویسکومتر، مقدار کندروانی قیر، طبق استانداردهای مشخص اندازهگیری میشود. انتخاب قیر با ویسکوزیته مناسب میتواند عملکرد آسفالت در شرایط مختلف را بهبود ببخشد. |
| آزمایش درجه اشتعال قیر | تعیین دمایی که در آن بخارات قیر متصاعد شده از قیر در اثر نزدیک شدن به شعله، آتش بگیرند. | آزمایش درجه اشتعال قیر یکی از چند آزمایش کنترل کیفیت قیر به شمار میآید. در این آزمایش مشخص میشود که بخارات قیر زمانی که به شعله نزدیک میشوند، آتش میگیرند یا خیر.
معین شدن این دما اهمیت بسیار زیادی در حملونقل و ایمنی ذخیرهسازی قیر دارد. قیر در صورت داغ یا گرمشدن بیش از حد ممکن است آتش بگیرد؛ پس این پارامتر در راه سازی و پروژههای مربوط به آن مهم و ضروری است. |
| آزمایش افت وزنی قیر | اندازهگیری مقدار افت وزنی قیر در دمای بالا و مدت زمان طولانی | در دماهای بالا قیر قسمتی از ترکیبات سبک خود را از دست میدهد.
در این آزمایش کنترل کیفیت قیر، یک نمونه قیر در دمای 163 درجه سانتی گراد و به مدت 5 ساعت قرار میگیرد؛ سپس کاهش وزن به وجود آمده در آن اندازهگیری میشود. اگر این کاهش وزن زیاد باشد، نشان از دوام پایین آسفالت و کاهش در کیفیت قیر است. |
| آزمایش کششپذیری قیر | سنجش میزان کششپذیری و تغییر شکل قیر | در این آزمایش نمونهای قیر با سطح مقطع معینی باید تا جایی که پاره شود، کشیده شود. این کار را برای سنجیدن میزان شکل پذیری و تغییر این ماده انجام میدهند.
کاربرد این ویژگی در میزان عملکرد قیر تحت تأثیر بارهای ترافیکی است؛ یعنی اینکه قیر با ویژگی کششپذیری خود از هرگونه شکستگی یا ترک خوردگی آسفالت جلوگیری میکند. |
| آزمایش تعیین خلوص قیر | تعیین میزان خالص یا ناخالص بودن قیر | این آزمایش نشاندهنده میزان ناخالصیهایی است که در قیر وجود دارد و یکی از آزمایش ها بر روی قیرهای خالص
است. در این آزمایش، نمونه قیر در حلالهای مخصوص حل شده تا مواد غیر قابل حل باقی بمانند. هرچه مقدار این ناخالصیها کمتر باشد، قیر باکیفیتتر است. اگر قیر ناخالصی زیادی داشته باشد، روی میزان چسبندگی آسفالت اثر گذاشته که میتواند چسبندگی و عملکرد آسفالت را کاهش دهد. |
| آزمایش نقطه نرمی قیر | تعیین دمای نقطه نرمی قیر جهت تشخیص میزان مقاومت در برابر تغییر دما و حساسیت قیر در مقابل حرارت | این تست، تعیین کننده دمایی است که قیر در آن دما از جامد به مایع تبدیل میشود. ازجمله عوامل نشان دهنده مقاومت بهتر قیر در برابر تغییرات دما و همچنین کاهش یافتن میزان حساسیت این ماده مقابل حرارت، نقطه نرمی بالا است. این قابلیت، در زمینه پیدا کردن قیر مناسب با هر شرایط آبوهوایی کاربرد دارد. |
| آزمایشهای قیر امولسیونی | کنترل استاندارد قیر امولسیونی و بررسی عملکرد مناسب آن در شرایط کاربردی | این آزمایش یک آزمایش کنترل کیفیت قیر بر روی قیر امولسیون به شمار میآید.
نوعی از قیرها که به حرارت بالا نیازی ندارند و در آب پراکنده میشوند، قیرهای امولسیونی نام دارند. آزمایشهای مخصوص این قیر شامل: بررسی مقدار باقی مانده قیر بعد از تبخیر، تعیین کردن مقدار آب، بررسی کردن ذرات و بار الکتریکی آنها و در آخر تستهای پایداری است. |
| آزمایشهای قیر محلول | انتخاب نوع قیر محلول مخصوص برای هر کاربرد | این قیر از حل شدن قیر خالص در حلالهایی مثل گازوئیل یا نفت سفید به وجود میآید. بررسی ویسکوزیته، میزان آب موجود، نقطه اشتعال، مقدار باقی مانده قیر بعد از تبخیر و بررسی کردن خصوصیتهای مقدار باقی مانده آن ازجمله آزمایش ها بر روی قیرهای محلول هستند. |
| آزمایش پایداری قیر امولسیونی | تعیین مقاومت قیر امولسیونی در مقابل عوامل محیطی چون ترکیبپذیری، پوششدهی سطوح، انبارداری و حتی یخزدگی | در این آزمایشها میزان مقاومت امولسیون مقابل انبارداری، قابلیت ترکیب پذیری با سیمان، یخ زدگی و میزان کاور کردن آن روی سطحهای مختلف بررسی میشود.
وجود میزان پایداری بالا در قیرهای امولسیونی سبب بالا رفتن ماندگاری و کارایی آن در پروژههای عمرانی خواهد شد. |
سخن پایانی
در این مقاله درباره کنترل کیفیت قیر، انواع روشها و آزمایشهای مربوط به کنترل کیفیت قیر به طور مفصل صحبت کردیم. بهطورکلی آزمایشهایی نظیر آزمایش کنترل کیفیت قیر بر روی قیر امولسیون، قیر محلول و خالص میتوانند تنوع زیادی داشته باشند؛ در این مقاله مهمترین تستهای موجود مورد بررسی قرار گرفتند تا بتوانید هنگام خرید، بالاترین کیفیت این فرآورده را انتخاب کنید.
سؤالات متداول
- دمای استاندارد در آزمایش افت وزنی قیر باید چقدر باشد؟
163 درجه سانتی گراد
- هدف از انجام آزمایش تعیین خلوص قیر چیست؟
تعیین میزان خالص یا ناخالص بودن قیر
- عوامل نشان دهنده دقت بالای آزمایشگاههای کنترل کیفیت قیر چیست؟
داشتن یکی از گواهینامههای استانداردی مانند 17025 ISO
